ΦΥΛΑΚΗ ΔΙΧΩΣ ΚΑΓΚΕΛΑ….
Άνοιξη του 2020….
Όλη η ανθρωπότητα βρίσκεται φυλακισμένη στην καραντίνα του σπιτιού της…
Το σύνθημα: « μένουμε σπίτι », έγινε το χρυσόχαρτο με το οποίο τύλιξαν την
Ελευθερία…
Στην τρίτη εβδομάδα, ξεκίνησε το πνεύμα να γίνεται ανήσυχο.
Να αντιδρά με το δικό του τρόπο, δημιουργώντας ερωτηματικά και ψάχνοντας για απαντήσεις.
Πολλές φορές συγκρίνοντας και κάνοντας προσομοιώσεις με καταστάσεις παρόμοιες.
Κι εκεί, ήταν αναπόφευκτη η προσομοίωση με την πραγματική φυλακή, σαν αυτή που ζουν και βιώνουν χιλιάδες άνθρωποι στις αληθινές φυλακές, με τα κάγκελα, τα κελιά και τους δεσμοφύλακες.
Ούτε η πολυτέλεια και οι ανέσεις του σπιτιού, το καθημερινό ζεστό σπιτικό φαγητό, το μαλακό στρώμα, οι συζητήσεις μέσω τηλεφώνου με φίλους και οικεία πρόσωπα, ακόμα και η έξοδος για σωματική άσκηση ή ψώνια στο σούπερ μάρκετ, δεν στάθηκαν ικανά να απομακρύνουν αυτές τις σκέψεις και να σταματήσουν την προσομοίωση με την αληθινή φυλακή.
Έτσι ξεκίνησα να ψάχνω τη σκληρή αυτή όψη της ζωής, να μαθαίνω για τις συνθήκες που επικρατούν στα σωφρονιστικά ιδρύματα, να ακούω μαρτυρίες νεαρών γυναικών – μητέρων, που με την πλάτη γυρισμένη στην κάμερα κι ένα λυγμό να πνίγει τη ροή της κουβέντας, περιέγραφαν το σκοτεινό σύννεφο που τύλιξε τα όνειρα τους και τις πήρε μακριά από τα παιδιά τους…
Κάθε μαρτυρία, κάθε λυγμός συναντούσε κι έναν δικό μου… κι έντρομη, άρχισα να ανακαλύπτω πως η ζωή, ως τώρα, ήταν γενναιόδωρη μαζί μου και απλώς δεν υπήρξαν οι κατάλληλες προϋποθέσεις που θα μπορούσαν να κλείσουν εμένα ή τον καθένα από όλους εμάς σε ένα αληθινό κελί.
ΚΑΜΙΑ ΜΗΤΕΡΑ ΚΑΙ ΚΑΝΕΝΑ ΜΩΡΟ ΣΤΗ ΦΥΛΑΚΗ….
Μια νέα γυναίκα , όχι πάνω από 25, καταδικασμένη για χρήση και διακίνηση ναρκωτικών, γυρνάει πίσω στη ζωή της και περιγράφει…
Η χροιά της φωνής αφήνει να φανεί ο πόνος της ψυχής που κλαίει και αναζητά το γιο της…μα διακρίνεις και ντροπή κι ενοχές…
« δεν ήθελα ποτέ να καταλήξω εδώ μέσα…και τα ναρκωτικά ήρθαν στο δρόμο μου χωρίς να καταλάβω. Ο πατέρας εξαφανισμένος, μας είχε αφήσει μόνες και η μάνα …τί να πρωτοκάνει;;; Ήταν η παρέα…η κακιά στιγμή…βρέθηκα εξαρτημένη και χωρίς να έχω κάποιον για βοήθεια. Ποιος να σε βοηθήσει;;; Όλοι με κοιτούσαν κι έφευγαν όπως θα έκαναν με έναν λεπρό. Ξέρεις τι θα πει εξάρτηση;;; Για τη δόση μου έγινα βαποράκι…νομίζεις μου άρεσε;;;
Μα η αστυνομία δεν πιάνει τους μεγαλέμπορους, αυτούς που έχουν τα πολλά, πιάνει εμάς με τις μικρές δόσεις….
Έχω ένα γιο 5 χρονών, του τηλεφωνώ κάθε μέρα…κάθε μέρα…μα δεν του είπα πως είμαι φυλακή, τί να του πω;;; ντρέπομαι….Καλύτερα να μεγαλώνει μακριά μου, με τη μάνα μου …κι αν τα καταφέρω …»
Και πάντα υπάρχει το χειρότερο σενάριο.
Φυλακίστηκε και ήταν έγκυος….Ποιος δικαστής υπέγραψε για κάτι τέτοιο;;; Άραγε έτρεμε το χέρι του ή κρατούσε και πιο σφιχτά το στυλό;;;
Υπέγραψε και καταδίκασε δυο ανθρώπους. Ο ένας, αθώος, καταδικάστηκε να γεννηθεί και να μεγαλώσει πίσω από τα κάγκελα, ανάμεσα σε ανθρώπους καταθλιπτικούς, γεμάτους ψυχολογικά προβλήματα, μέσα σε βία και βρώμικο λεξιλόγιο…Λεξιλόγιο που βρίζει την άδικη ζωή και καταριέται τη στιγμή όπου ολόκληρο το σύμπαν γύρισε την πλάτη.
Γεννήθηκε και πέρασε τις πρώτες μέρες στο αναρρωτήριο, έχοντας δίπλα του άλλες κρατούμενες με ασθένειες. Το παιδί μιας φυλακισμένης είναι ένα παιδί στιγματισμένο, που οι νόμοι, του αφαιρούν το δικαίωμα να μεγαλώσει στη θαλπωρή του σπιτιού μαζί με τη μητέρα του.
Κι έρχεται η στιγμή, που η μάνα πρέπει να αποφασίσει …
Να το κρατήσει μαζί της για 3 χρόνια ή να το αποχωριστεί χωρίς να δώσει την ευκαιρία να γνωρίσει ο ένας τον άλλον;;;
Κι αν τελικά το κρατήσει , στα τρία χρόνια με ποια δύναμη να πει αντίο;;;;
Και τί θα απογίνει η αθώα ψυχή, που βγαίνοντας από το κελί θα φωσφορίζει η στάμπα που θα γράφει πως γεννήθηκε στη φυλακή;;; Απόκληρο και καταδικασμένο πριν τη γέννηση του ακόμα…
Ένας πιθανός μελλοντικός παραβάτης, γιατί η βία φέρνει βία…
Το 49% στις γυναικείες φυλακές κρατούνται για διακίνηση και χρήση ουσιών…
Το 60% είναι ηλικίες 25 εως 45 ετών!!!!
Το 80% είναι μητέρες…Το 82% κάνουν χρήση ουσιών και αλκοόλ ενώ το 32% παρουσιάζει διανοητικές διαταραχές…
Εξαρτήσεις….ποιος φταίει;;;
Ναρκωτικά….η μάστιγα του αιώνα για τις πολιτισμένες – αναπτυγμένες χώρες του πλανήτη.
Προγράμματα, κέντρα ενημέρωσης, ομάδες στήριξης κι όμως …οι έμποροι κυκλοφορούν ανενόχλητοι ανάμεσα στα παιδιά μας και στήνουν καρτέρι ακόμη και στις αυλές των σχολείων και των πανεπιστημίων.
Δεν είναι αλήτες τα παιδιά που σταματούν στο καρτέρι…
Μια λύση διαφυγής από την άδικη κι άνιση ζωή ψάχνουν να βρουν…κι εκεί χάνονται σ’ έναν λαβύρινθο, που τις περισσότερες φορές δεν έχει επιστροφή.
Φωνάζει η ψυχή τους, με όση δύναμη της απόμεινε μιας και η πραγματική φωνή, που θέλει να ουρλιάξει ΒΟΗΘΕΙΑ, είναι φιμωμένη από τη ντροπή και τις ενοχές…
Μα η οικογένεια είναι απούσα, με γονείς που δεν συναντά πουθενά ο ένας τον άλλον, που ψάχνουν οι ίδιοι να προσδιορίσουν ποιοι είναι μέσα στο χάος τους και δεν ακούει….
Το σχολείο, βυθισμένο στο γνωστικό αντικείμενο, στον ανούσιο και άνισο ανταγωνισμό, κοιτάζει με αυστηρότητα, έτοιμο να επιβάλλει τιμωρία.
Η κοινωνία;;; Κοιτάζει με το μάτι του αυστηρού κριτή. Ψάχνει να βρει ταμπέλες να κρεμάσει και να στιγματίσει τον ¨μιαρό¨, να τον χαρακτηρίσει αδύναμο κι επιδεικνύοντας τη δική της δύναμη , να τον εξαφανίσει με όποιον τρόπο. Αν πεθάνει, αν φυλακιστεί, ήταν δικό του πρόβλημα γιατί πήγαινε γυρεύοντας…Το κράτος πρέπει να προστατέψει το σύνολο που πειθαρχεί και υπακούει, απαλλάσσοντας το από ένα απόβρασμα….
Και οι άνθρωποι του Θεού, οι ηθικοί και αμόλυντοι, οι άσπιλοι, δεν θέλουν συναναστροφές και πάρε δώσε με κανέναν ναρκομανή, που έχασε το δρόμο του και ξεπουλάει και την ψυχή του για τη δόση του. Όμως, θα κάνουν μια προσευχή στο Θεό, να τον βοηθήσει να βρει το δρόμο του.
Η Δικαιοσύνη δεν θα το σκεφτεί…Πρέπει να σωφρονιστεί, να τιμωρηθεί…
Το κράτος είναι υπεύθυνο για την επιβολή ποινής κι αυτό θα την εκτελέσει.
Έχει χρέος προς τους νομοταγείς πολίτες του να τους προστατέψει από αυτόν που έχασε το δρόμο του και ξέφυγε…
Φυλακές…το απάνθρωπο πρόσωπο της κοινωνίας.
Με χειροπέδες θα οδηγηθεί, ο κάθε κρατούμενος, στη φυλακή…
Εκεί που τα ανθρώπινα δικαιώματα σταματούν στο χαρτί και στην τελεία του Νόμου που τα αναφέρει.
Πρέπει να τιμωρηθεί ο ένοχος…
Να παραδειγματιστούν και οι άλλοι…
Να εξευτελιστεί η ανθρώπινη ύπαρξη στο έπακρο για να μπορέσει να εξιλεωθεί…
Να βιώσει τη στέρηση ακόμη και βασικών αναγκών, όπως το φαγητό, την υγιεινή, την επικοινωνία με τους συγγενείς που δεν γύρισαν την πλάτη.
Υπολογίζουν 80 ευρώ το μήνα κόστος για κάρτες καρτοτηλεφώνου, 2 κάρτες των 10 ευρώ τη βδομάδα για να μιλήσεις με το παιδί σου ή το δικηγόρο…
Ίσως οι κρατούμενοι να δείξουν προθυμία και να κάνουν τα …¨ χατήρια¨ των δεσμοφυλάκων για επιπλέον φαγητό, προϊόντα υγιεινής ή αποφυγή τιμωρίας.
Και η βία να είναι έκδηλη παντού, είτε λεκτική είτε σωματική.
Το μάτι άγρυπνο να προλάβει ενέργειες από τις αυτοκαταστροφικές – καταθλιπτικές τάσεις των συγκρατούμενων…όμως κάποιες φορές δεν προλαβαίνουν και τους βρίσκουν κρεμασμένους.
Πρόχειρη λύση αντιμετώπισης της βίαιης συμπεριφοράς ψυχικά ασθενών είναι η καταστολή τους μέσω φαρμάκων.
« Η ζωή στις φυλακές, όμως, πέρα από την κατάργηση της προσωπικής ελευθερίας, δύναται να γεννά επιμέρους προβλήματα που αφορούν, πρωτίστως, στην υγεία. Τα σημαντικότερα προβλήματα που αφορούν στην υγεία και εντοπίζονται έντονα στις φυλακές αφορούν σε μεταδοτικές ασθένειες, στο AIDS, καθώς και στην εκτεταμένη χρήση ναρκωτικών ουσιών.
Το σημαντικότερο, ίσως, πρόβλημα σε κάθε σωφρονιστικό κατάστημα αποτελεί ο υπερπληθυσμός.
Η μετατροπή της Ελλάδας από χώρα παραγωγής μεταναστών σε χώρα υποδοχής κατά τα τελευταία χρόνια, αντικατοπτρίζεται στην αναλογία των αλλοδαπών κρατούμενων στα καταστήματα κράτησης σε σχέση με τους αυτόχθονες. Ορισμένες εθνότητες μάλιστα διακρίνονται για την οργάνωση τους μέσα στην φυλακή, η οποία πολλές φορές θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια του καταστήματος.
Είναι γνωστό ότι το ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα παρουσιάζει πολλά λειτουργικά προβλήματα. Ο υπερκορεσμός των φυλακών και η έλλειψη υποδομής ήταν το πρόβλημα απέναντι στο οποίο η αρχιτεκτονική των φυλακών στάθηκε τελείως αδύναμη.» (Οργάνωση και λειτουργία των ιατρείων των σωφρονιστικών ιδρυμάτων- Γιαννοπούλου Παναγιώτα 2017)
Ο υπερκορεσμός των φυλακών στις μέρες του κορονοϊού πόσο κίνδυνο ελλοχεύει;;;
Πόσο κινδυνεύουν οι φύλακες και το υπόλοιπο προσωπικό, που φεύγοντας από τη φυλακή θα επιστρέψουν στις οικογένειες τους και θα αγκαλιάσουν τα παιδιά τους;;;
Φυλακισμένοι και προσωπικό φυλακών δεν αποτελούν εξαίρεση του κοινωνικού συνόλου. Είναι άνθρωποι με δικαιώματα στην υγεία και στη ζωή ακόμα κι αν σωφρονίζονται.
Μετανόηση κι επανόρθωση….
Να μετανοήσει για την άδικη πράξη που τον οδήγησε πίσω από τα κάγκελα…κι έπειτα;;;
Να επιστρέψει στην κοινωνία έτοιμος για επανόρθωση. Για μια νέα αρχή, δημιουργική, ανάμεσα στο υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο…
Το κοινωνικό σύνολο που ποτέ στα χρόνια της εκπαίδευσης του δεν προβληματίστηκε για τους αποφυλακισμένους, πώς και με ποιον τρόπο θα τους δεχτεί ξανά κοντά του και θα στηρίξει τη νέα αρχή τους.
Και η αρχή πρέπει να περιέχει έργο, εργασία, ώστε να είναι δημιουργική, να κάνει τον αποφυλακισμένο χρήσιμο μέλος της κοινωνίας.
Μα ετούτο το κράτος στερεί την εργασία ακόμη και στα πειθαρχημένα, υπάκουα παιδιά του. Όλοι οι νόμοι είναι εναντίον των επιχειρηματιών. Λες και είναι ο μεγάλος νταβατζής των δικών τους επιχειρήσεων.
Μετατρέπει τους επιχειρηματίες που απέτυχαν στα σχέδια τους σε μελλοντικούς τρόφιμους φυλακών…
Μήπως ο καθένας από εμάς, στις μέρες που ζούμε, δεν είναι εν δυνάμει ένας μελλοντικός τρόφιμος φυλακών;;;
Μήπως ο καθένας που δεν θα ανεχτεί το άδικο που λαμβάνει χώρα γύρω μας, που θα αντιδράσει για τα δίκαια του και για την επανάκτηση της Ελευθερίας του, δεν θα αντιμετωπιστεί ως ένας ακόμη ΑΡΤΕΜΗΣ ΣΩΡΡΑΣ που με Ανδρεία στάθηκε ορθός μπροστά στην καθεστωτική μηχανή, προβάλλοντας όλες τις παρανομίες και αδικίες της;;;
Μα αυτή η μηχανή δεν θέλει ανδρείους πολίτες που επιθυμούν την ανέλιξη μιας κοινωνίας μέσω Αξιών και Αρχών…
Αυτή η μηχανή επιδιώκει να παράγει γρανάζια πειθαρχημένα που να εξυπηρετούν τα συμφέροντα λίγων και δη, κτηνώδη υπανθρώπων.
Είσαι δούλος στο καθεστώς …είτε ζεις στην φυλακή του σπιτιού σου, είτε στο κρύο κελί μιας πραγματικής φυλακής….
Μιας φυλακής όπου μόνον ο θρασύς και ο σωματικά δυνατός θα επιβιώσει….
Ο αδύναμος θα εξαφανιστεί στο βυθό των ψυχολογικών του προβλημάτων, που αν ήταν τρία, μέσα στη φυλακή θα γίνουν δεκατρία….
Και δεν υπάρχει πιθανότητα για απεξάρτηση.
Δεν υπάρχει διαφυγή.
Δεν υπάρχει πουθενά Δίκαιο στη στέρηση της Ελευθερίας.
Δεν θα γίνει ποτέ Επανόρθωση , γιατί η Επανόρθωση είναι το ίδιο το Δίκαιο κι αυτό απουσιάζει παντελώς από τα σωφρονιστικά ιδρύματα, όπου βασιλεύει ό, τι μπορεί να εξευτελίσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Από τους κοριούς, τις κατσαρίδες, τις σαρανταποδαρούσες κι ό,τι άλλο μπορεί να τσιμπήσει το σώμα έως όλα όσα μπορούν να κομματιάσουν την ψυχή …
Στο τέλος…
Και η μικρή μου έρευνα σταματάει κάπου εδώ.
Η δική μου ήπια φυλάκιση στους τοίχους του σπιτιού μου , μια φυλακή δίχως κάγκελα, είχε να μου δώσει κάτι που ποτέ δεν περίμενα.
Να στρέψω τα μάτια μου και να κοιτάξω αυτή την ομάδα ανθρώπων που ως τώρα δεν με απασχόλησε η ύπαρξη τους.
Να συνειδητοποιήσω για άλλη μια φορά πόσο απάνθρωπο κι άδικο είναι το καθεστώς αλλά και πόσο εύκολα σου στερεί την ελευθερία σου αν διαπιστώσει πως δεν είσαι ένα υπάκουο γρανάζι στην καθεστωτική μηχανή του.
Μια μηχανή που σφυρίζει άγρια και φρικιαστικά μέσω της τηλεόρασης πως αν δεν πειθαρχήσεις, αν τολμήσεις να διεκδικήσεις τρόπους ανάκτησης της ελευθερίας σου, ίσως πάρεις σειρά για μια θέση σε κάποιο χωνευτήρι ανθρώπινων σαρκίων και ψυχών που λέγεται φυλακή…
Κωνσταντίνος Καβάφης «Τείχη»
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·
διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Aνεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
(Οι πηγές των πληροφοριών προέρχονται από ακαδημαϊκά συγγράμματα εκπονήσεων πτυχιακών εργασιών και μαρτυρίες κοινωνικών λειτουργών που εργάστηκαν σε σωφρονιστικά ιδρύματα)
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΚΑΡΑΝΙΚΟΥ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ:
