Η Μάχη της Ισσού-12 Νοεμβρίου 333 π.χ.

Ο δεύτερος θρίαμβος του Μεγάλου Αλεξάνδρου επί των Περσών μετά τον Γρανικό. Αυτή τη φορά, αντίπαλός του ήταν ο ίδιος ο βασιλιάς τους, Δαρείος Γ’.

Μετά τη Μάχη του Γρανικού και τη λύση του Γόρδιου Δεσμού, ο Μέγας Αλέξανδρος ολοκλήρωσε την κατάκτηση της Μικράς Ασίας και στράφηκε προς τη Συρία. Ο Δαρείος ανησύχησε και συγκρότησε -σύμφωνα με τον αρχαίο ιστορικό Αρριανό- ένα πανίσχυρο στρατό, αποτελούμενο από 600.000 πεζούς (ανάμεσά τους και 30.000 έλληνες μισθοφόροι), και 100.000 ιππείς.

Το τελικό σχέδιό του πρόβλεπε ισχυρή άμυνα με πεζικό στο κέντρο (Έλληνες μισθοφόροι), στη βόρεια όχθη του Πινάρου ποταμού, για την α­παγόρευση της κινήσεως της στρατιάς, του Αλεξάνδρου και στη συνέχεια, με τις δύο πτέρυγες της παρατάξεως του να επιτεθεί κατά των πλευρών των Μακεδόνων. Τη δεξιά πτέρυγα αποτελούσε το ιππικό, αναπτυγμένο μέχρι την αμμώδη ακτή, ενώ την αριστερή οι Κάρδακες. Άλλο ισχυρό τμήμα από Κάρδακες, στη νότια όχθη του ποταμού προς το Άμανος όρος, θα έπληττε από τα νώτα τον αντίπαλο. Επίσης, άλλα τμήματα είχαν εγκατασταθεί στη νότια όχθη του ποταμού, με εντολή προφυλακών Μάχης.

Η δύναμη του Αλεξάνδρου ανερχόταν σε 30 – 35.000 πεζούς και 5 – 6.000 ιππείς. Ο Αλέξανδρος οδηγούσε το Στρατό του προς το πεδίο της μάχης αρχικά σε φάλαγγα πορείας και στη συνέχεια σε διάταξη μάχης των δύο πτερύγων. Το ηθικό των ανδρών του, ύστερα από τόσες νίκες, ή­ταν οπωσδήποτε ανώτερο του ηθικού των αντιπάλων του.

Το  σχέδιο ήταν το εξής:

Επίθεση με τη δεξιά πτέρυγα, την οποία αποτελούσε η Ομάδα Κρούσεως (Ιππικό – Πεζικό). Αυτή θα ενεργούσε ως ενιαίο και αδιάσπαστο σύνο­λο, σε στενό μέτωπο υπό τον Αλέξανδρο, κατά του αριστερού των Περσών, όπου ήταν οι Κάρδακες χωρίς Ιππικό.
Αμυντική κυρίως ενέργεια με την αριστερή πτέρυγα (συμμαχικό Ιππι­κό και Πεζικό μέχρι τη Θάλασσα), υπό τον Παρμενίωνα.

Αυτή θα συγκρο­τούσε το απέναντι της εχθρικό Ιππικό και θα απαγόρευε κάθε ενέργεια στρεφόμενη κατά του αριστερού της δεξιάς πτέρυγας.
Κάλυψη του δεξιού της δεξιάς πτέρυγας με επιθετική κίνηση αποσπάσματος Ιππικού προς το Άμανος όρος. Επίσης, κάλυψη των νώτων της παρατάξεως με άλλα πεζοπόρα τμήματα.

Η αποφασιστική αναμέτρηση δόθηκε στις 12 Νοεμβρίου 333 π.Χ. στη στενή πεδιάδα, που ορίζεται από τον κόλπο της Ισσού και το όρος Ακμανός, κοντά στην πόλη Ισσό της Κιλικίας (σημερινό Ισκεντερούν της Νοτιοανατολικής Τουρκίας). Ο Αλέξανδρος με το ένα τρίτο των δυνάμεων του Δαρείου εφάρμοσε την προσφιλή του τακτική της λοξής φάλαγγας, όπως και στη Μάχη του Γρανικού. Παρέταξε τις δυνάμεις του στην αντίπερα όχθη του ποταμού Πινάρου, έτσι ώστε να καλύπτουν όλο το πλάτος της εχθρικής παράταξης.

Η μάχη άρχισε περί το μεσημέρι της 12ης Νοεμβρίου του 333 π.Χ. Ο Αλέξανδρος, μετά από ταχεία επιθεώρηση της παρατάξεώς του, όρμησε με τη δεξιά του πτέρυγα προς τον ποταμό Πίναρο, και κατόπιν κατά του α­ριστερού των Περσών, σημειώνοντας λαμπρή νίκη. Κατά τον ίδιο χρόνο, σε κενό που δημιουργήθηκε στην πτέρυγά του, δέχτηκε αντεπίθεση των μισθοφόρων Ελλήνων του Δαρείου, η οποία αντι­μετωπίστηκε με επιτυχία.

Στη συνέχεια, όταν τα τμήματα της δεξιάς πτέρυγας είδαν ότι οι απέ­ναντι τους Πέρσες τράπηκαν σε φυγή, στράφηκαν κατά των μισθοφόρων του περσικού κέντρου, τους απέκοψαν τα νώτα και τους φόνευσαν. Επί­σης, μεταξύ της αριστερής πτέρυγας των Ελλήνων και του απέναντι τους εχθρικού Ιππικού – το οποίο σημείωσε και περιορισμένη αντεπίθεση – συνάφτηκε πεισματώδης ιππομαχία.

Τελικά, όταν οι Πέρσες είδαν τη φυγή του Δαρείου και τη σφαγή των μισθοφόρων του κέντρου, τράπηκαν σε γενική και οριστική φυγή και, ου­σιαστικά, διασκορπίστηκαν προς όλες τις κατευθύνσεις. Το στρατόπεδο του Δαρείου κυριεύτηκε και αιχμαλωτίστηκε η οικογένειά του.

Οι απώλειες των Ελλήνων ήταν 300 νεκροί πεζοί και 150 ιππείς. Των Περσών 100.000 πεζοί και 10.000 ιππείς. Ο Αλέξανδρος έθαψε τους νε­κρούς του με μεγάλες τιμές. Επίσης, όλους εκείνους, που διακρίθηκαν στη μάχη, τίμησε ηθικά και υλικά.

Τέλος, η νίκη στην Ισσό εξασφάλισε οριστικά στον Αλέξανδρο το με­γάλης στρατιωτικής αξίας χώρο της Κιλικίας (κόλπος Αλεξανδρέττας), ο ο­ποίος επιτρέπει την ελεύθερη κίνηση προς τον Ευφράτη ποταμό, τη Βαβυ­λώνα, τα Σούσα και την Περσέπολη, καθώς και προς την Αίγυπτο. Επίσης, η νίκη αυτή αχρήστευσε για πολύ χρόνο τη στρατιά του Δαρείου και εξύψω­σε, όπως προαναφέρθηκε, την αίγλη του νεαρού Μακεδόνα, επειδή έθεσε εκτός μάχης τον ίδιο το «Μεγάλο Βασιλέα», με ολόκληρη την πανίσχυρη στρατιά του. Και με την αίγλη αυτήν, ο Αλέξανδρος θα βαδίσει από τον ά­θλο της Ισσού στην επόμενη νίκη του, στα Γαυγάμηλα, η οποία θα τον εν­τάξει οριστικά πλέον στον κόσμο του Θρύλου.