Τέμπη: Πολιτικοί και υπηρεσιακοί παράγοντες αλληλοδιαψεύδονται και αλλάζουν αφήγημα κατά πώς τους συμφέρει

Έχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια από τον φρικτό θάνατο 57 συνανθρώπων μας στο μεγαλύτερο σιδηροδρομικό δυστύχημα που έχει γνωρίσει η χώρα, όμως τα ψέματα και η αποποίηση ευθυνών για το έγκλημα στα Τέμπη συνεχίζονται. Κλειδί για τις ευθύνες υπηρεσιακών και πολιτικών παραγόντων αποτελεί η 4η επικαιροποιημένη έκδοση του Ειδικού Σχεδίου Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (Γ.Γ.Π.Π.), η οποία κατά κάποιους ενεργοποιήθηκε και κατά κάποιους άλλους όχι.

Το κουβάρι ξετυλίγεται αρχικά με την ανάδειξη της σημασίας του εν λόγω σχεδίου για τις ευθύνες όσων επιχείρησαν ή έδιναν οδηγίες στο πεδίο, αλλά και με τα πρόσωπα τα οποία αλληλοδιαψεύδονται μεταξύ τους μέσω επίσημων εγγράφων αλλά και απολογιών που αποτελούν μέρος της δικογραφίας που χειρίζεται ο εφέτης ανακριτής Λάρισας, Σωτήρης Μπακαΐμης.

Είναι προφανές πως το αφήγημα για την ενεργοποίηση ή μη του Σχεδίου αλλάζει κατά βούληση, με τις δικαστικές αρχές να περιορίζονται σε ρόλο θεατή αφού ούτε οι ίδιοι δεν φαίνεται να έχουν καταλήξει στο εάν εν τέλει το Σχέδιο είχε ενεργοποιηθεί. Σημειωτέον, εντός της δικογραφίας δεν υπάρχει κάποιο έτερο έγγραφο που να αποδεικνύει κάτι τέτοιο, γεγονός που δεν εμπόδισε τις αρχές να αρχειοθετήσουν μήνυση συγγενών θυμάτων άμεσα σχετιζόμενη με το Σχέδιο Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών.

Χαρακτηριστικό των όσων δημοσιεύουμε είναι πως δύο υψηλά πολιτικά ιστάμενα πρόσωπα-άμεσα σχετιζόμενα με την τραγωδία των Τεμπών- που μάλιστα είναι ένοικοι του ίδιου υπουργείου, δεν ομονοούν ούτε στα βασικά.

Ο λόγος για τον Χρήστο Τριαντόπουλο, υφυπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και τον Βασίλη Παπαγεωργίου, Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας. Ο μεν από το βήμα της Βουλής έχει υποστηρίξει πως το Σχέδιο ενεργοποιήθηκε και ο δε ενώπιον της Δικαιοσύνης ισχυρίζεται πως ουδέποτε τέθηκε σε ισχύ. Είναι προφανές πως η αλήθεια δεν μπορεί να βρίσκεται κάπου στη μέση, άλλωστε από καταθέσεις και απολογίες γίνεται αντιληπτό πως πολλοί εμπλεκόμενοι επί του πεδίου το επικαλούνται για τις ενέργειές τους.

Τι είναι το Ειδικό Σχέδιο Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών

“Πρόκειται για ένα σχέδιο που «καθορίζει ένα σύστημα για την κατάλληλη οργάνωση και συντονισμό των εμπλεκόμενων φορέων και υπηρεσιών, για την αποτελεσματική διαχείριση συμβάντων με πολυάριθμους θανόντες, ως συνέπεια φυσικών, τεχνολογικών (συμπεριλαμβανομένων βιολογικών, χημικών, ραδιολογικών και πυρηνικών συμβάντων) και λοιπών καταστροφών καθώς και εγκληματικών και τρομοκρατικών ενεργειών, πάντα με σεβασμό στις θρησκευτικές και πολιτιστικές αντιλήψεις των θανόντων”. Η ενεργοποίησή του γίνεται «από το Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, μετά από σχετικό αίτημα της φυσικής ηγεσίας της καθ’ ύλη και κατά τόπο αρμόδιας Προανακριτικής Αρχής (Ελληνική Αστυνομία ή Πυροσβεστικό Σώμα ή Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος/Ελληνικής Ακτοφυλακής ή Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας).

Οι απολογίες που καίνε

Τα στοιχεία σχετικά με την ενεργοποίηση ή μη του επίμαχου Σχεδίου προκύπτουν από την δικογραφία που έχει σχηματιστεί για τη διαμόρφωση του χώρου (μπάζωμα- ξεμπάζωμα) και την απομάκρυνση τόνων υλικού από το πεδίο της σύγκρουσης και την απόθεσή τους σε οικόπεδο ιδιώτη, όπου πριν από λίγους μήνες βρέθηκε βιολογικό υλικό επιβάτη του μοιραίου Intercity. Η κατηγορία φαίνεται να έχει στοιχειοθετεί γύρω από την ενεργοποίηση της 4ης επικαιροποιημένης έκδοσης του Ειδικού Σχεδίου Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (Γ.Γ.Π.Π.).

Κατηγορούμενοι σε αυτό το σκέλος της υπόθεσης βρίσκονται για παράβαση καθήκοντος ο Κωνσταντίνος Αγοραστός Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, ο Βασίλειος Παπαγεωργίου, Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, ο Αγάπιος Χαρακόπουλος, Διευθυντής της Διεύθυνσης Αστυνομίας Λάρισας και ο Ευάγγελος Φαλάρας συντονιστής επιχειρήσεων των πυροσβεστικών δυνάμεων Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας (θέσεις που κατείχαν κατά το δυστύχημα).

Ενεργοποιήθηκε ή όχι το «Σχέδιο Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών»;

Το επιτελικό κράτος από τις πρώτες ώρες της τραγωδίας ενημέρωνε την κοινή γνώμη, που παρακολουθούσε βουβή τις πρώτες σκηνές του δράματος, πως το σχέδιο ενεργοποιήθηκε. Σήμερα υπηρεσιακοί παράγοντες το διαψεύδουν ενώ άλλοι έδρασαν βασιζόμενοι σε αυτό, την ώρα που κανένα δικόγραφο δεν πιστοποιεί την ενεργοποίησή του. Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ, είτε ο κ. Τριαντόπουλος και το ΠΣ είτε ανώτατοι αξιωματικοί που υπηρετούν από θέσεις ευθύνης τους πολίτες αυτής της χώρας, ψεύδονται ενώπιον λαού και δικαιοσύνης.

Η ενημέρωση από την Πολιτεία και τις αρμόδιες αρχές όπως αποτυπώθηκαν στο από 1/3/2023 Δελτίο Τύπου του Πυροσβεστικού Σώματος, ήταν πως «από την πρώτη στιγμή ενεργοποιήθηκε από τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας το Ειδικό σχέδιο Διαχείρισης Ανθρωπίνων Απωλειών».

Την ενεργοποίηση του ίδιου σχεδίου έχει επικαλεστεί δύο φορές εντός της Βουλής των Ελλήνων ο Χρήστος Τριαντόπουλος, τότε υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και σήμερα υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας, ο οποίος θέλοντας να αποποιηθεί κάθε τυχόν ευθύνης του έχει ισχυριστεί στο πρόσφατο παρελθόν πως το Συντονιστικό αποφάσισε τις παρεμβάσεις βάσει του Ειδικού Σχεδίου Ανθρώπινων Απωλειών.

Η πρώτη φορά ήταν την 1η Μαρτίου 2024 όταν ο κ. Τριαντόπουλος απάντησε σε ερώτηση του βουλευτή της Ελληνικής Λύσης Κωνσταντίνου Μπούμπα, αρνούμενος πως έδωσε εντολή για διαμόρφωση του χώρου. «Το είχα υπογραμμίσει και τον Νοέμβριο, το κάνω και τώρα. Οι αρμόδιοι που συμμετείχαν στο Συντονιστικό, έπειτα από αίτημα της Πυροσβεστικής, αποφάσισαν τις παρεμβάσεις και τις διαμορφώσεις του χώρου και οι οποίες έπρεπαν να γίνουν για ένα τέτοιο μεγάλο και δύσκολο δυστύχημα, όπως προβλέπεται από το Ειδικό Σχέδιο Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών. Μάλιστα, στήριξη στον κ. Τριαντόπουλο έσπευσε να δώσει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, ο οποίος είχε δηλώσει σχετικά: «Επιβεβαιώνω πλήρως όλα όσα είπε στη Βουλή ο Χρήστος Τριαντόπουλος».

Λίγες μέρες αργότερα, στις 27 Μαρτίου μιλώντας και πάλι από το βήμα της Βουλής στη συζήτηση μετά την πρόταση δυσπιστίας, ο κ. Τριαντόπουλος επανέλαβε μεταξύ άλλων πως «Οι ενέργειες, λοιπόν, καθορίστηκαν βάσει του Ειδικού Σχεδίου Ανθρώπινων Απωλειών από τους αρμόδιους επιχειρησιακούς παράγοντες. Οι λεπτομέρειες έχουν απαντηθεί, από αυτούς που είχαν την υπηρεσιακή ευθύνη στο πεδίο…». Ο κ. Τριαντόπουλος επικαλείται, δηλαδή, τους ίδιους επιχειρησιακούς παράγοντες που κατά την απολογία τους αρνούνται κατηγορηματικά την ενεργοποίηση του εν λόγω σχεδίου.

Το σχέδιο είχε ενεργοποιηθεί λέει ο πρώην περιφερειάρχης

Από την δική του πλευρά ο πρώην περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κ. Αγοραστός, επίσης κατηγορούμενος, ισχυρίζεται πως το επίμαχο σχέδιο είχε ενεργοποιηθεί και πως αρμόδιος για τον συντονισμό ήταν ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας. Παράλληλα, υποστηρίζει πως οι αρμοδιότητες της Περιφέρειας περιορίζονταν σε υποστηρικτικό ρόλο. Επισήμανε, ακόμα, στο απολογητικό του υπόμνημα πως μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις ο Περιφερειάρχης αναλαμβάνει συντονιστικό ρόλο αλλά και πάλι για μικρό χρονικό διάστημα, μέχρι να αναλάβει εκ νέου ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας.

Πώς εμποδίστηκαν οι ιατροδικαστικές υπηρεσίες

Η ενεργοποίηση ή μη του επίμαχου σχεδίου φαίνεται να έχει δημιουργήσει ακόμα περισσότερα κωλύματα στη διαδικασία με την οποία αντιμετωπίστηκε από τους αρμόδιους η σύγκρουση των δύο τρένων. Οι δημοσιογραφικές αποκαλύψεις ήδη από το Φλεβάρη του 2024 έχουν φέρει στο προσκήνιο τις παραλείψεις και τα λάθη της ιατροδικαστικής υπηρεσίας που στέρησαν πολύτιμα στοιχεία για τις συνθήκες θανάτου των επιβατών της μοιραίας αμαξοστοιχίας. Συγγενείς θυμάτων έχουν κινηθεί νομικά κατά της ιατροδικαστικής υπηρεσίας, με τις προσπάθειές τους να πέφτουν στο κενό αφού οι δικαστικές αρχές τις έθεσαν τελικά στο αρχείο.

Στην κατάθεσή του -προϊόν μίας εκ των προαναφερθεισών μηνύσεων- ο Παντελής Θέμελης επικεφαλής του ΟΑΘΥΚ (Ομάδας Αναγνώρισης Θυμάτων Καταστροφών) επικαλούμενος την εφαρμογή της 4ης ΣΔΑΑ, του επίμαχου δηλαδή σχεδίου, απέκλεισε την Ιατροδικαστική Υπηρεσία από τον τόπο του εγκλήματος. Το αποτέλεσμα είναι έλλειψη χαρτογράφησης της θέσης εύρεσης των σορών και πλήρης απουσία ιστολογικών, τοξικολογικών και άλλων εξετάσεων που θα μπορούσαν να φωτίσουν σκοτεινές πτυχές του εγκλήματος.

Πλέον, καταδεικνύεται πως οι συγκεκριμένες μηνύσεις κακώς τέθηκαν στο αρχείο και εκ του αποτελέσματος θα πρέπει να αξιολογηθούν εκ νέου.

Ποιοι υποστηρίζουν ότι το Σχέδιο δεν ενεργοποιήθηκε

Από τα τέσσερα πρόσωπα που προαναφέραμε και κατηγορούνται για παράβαση καθήκοντος πλην του τότε περιφεριάρχη Θεσσαλίας Κ. Αγοραστού, οι υπόλοιποι στηρίζουν ως επί το πλείστον τις απολογίες τους στον ισχυρισμό πως η σε βάρος τους κατηγορία βρίσκει έρεισμα -στην κατά τους ίδιους- εσφαλμένη θέση πως υπήρξε ενεργοποίηση του Ειδικού Σχεδίου Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών [4η επικαιροποιημένη έκδοση].

– Ο Βασίλης Παπαγεωργίου, γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας διαψεύδει τον κ. Τριαντόπουλο, το Πυροσβεστικό Σώμα αλλά και τον πρώην περιφερειάρχη Κ. Αγοραστό.

Στην απολογία του ενώπιον του Εφέτη ανακριτή, ο Β. Παπαγεωργίου υποστηρίζει: «Στην επίμαχη περίπτωση του πολύνεκρου δυστυχήματος δεν είχε ενεργοποιηθεί το Ειδικό Σχέδιο Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών» εξηγώντας πως για την ενεργοποίησή του πρέπει να ακολουθηθούν συγκεκριμένες διαδικασίες που στα Τέμπη δεν ακολουθήθηκαν ποτέ.

Χαρακτηριστικά αναφέρει πως «δεν υπεβλήθη ποτέ κανένα αίτημα στο ΕΣΚΕΔΙΚ ή σε εμένα ως Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας για την ενεργοποίηση του Ειδικού Σχεδίου Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών», ενώ λίγο παρακάτω επισημαίνει ακόμα:

«Αίτημα για την ενεργοποίηση του σχεδίου δεν υπεβλήθη ποτέ αρμοδίως, παρά την εισήγηση του κ. Φαλάρα, από την αρμόδια προς τούτο προανακριτική αρχή (δηλαδή από την φυσική ηγεσία της Ελληνικής Αστυνομίας). Η Ελληνική Αστυνομία προέβη με πρωτοβουλία της στην ενεργοποίηση εκτός της ανωτέρω “Ομάδας Αναγνώρισης Θυμάτων Καταστροφών και ενός ειδικότερου σχεδίου αντιμετώπισης κρίσιμων περιστατικών, του σχεδίου “ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ”, το οποίο ενεργοποιήθηκε εν προκειμένω…».

– Την μη ενεργοποίηση του επίμαχου σχεδίου επικαλείται και ο Ευάγγελος Φαλάρας, ο οποίος κατά την απολογία του ανέφερε μεταξύ άλλων πως «τρεις ώρες μετά το ατύχημα και βλέποντας την μαζική ύπαρξη θυμάτων εισηγήθηκα στο 1ο ΣΟΠΠ, προς διευκόλυνση των επιχειρήσεων και κυρίως για την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα ως προς τη διάσωση των επιβατών, την εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης Ανθρωπίνων Απωλειών».

Ωστόσο, σύμφωνα με όσα αναφέρει σε άλλο σημείο της απολογίας του, «εάν το Σχέδιο είχε ενεργοποιηθεί, η Υπηρεσία μου, αλλά και εγώ, οπωσδήποτε θα λαμβάναμε επισήμως γνώση του γεγονότος αυτού», ενώ παράλληλα διαψεύδει άλλο υψηλόβαθμο στέλεχος της ΕΛ.ΑΣ.

«Πιστεύω ότι η κατηγορία παρασύρθηκε, και θέτει ως δεδομένη την ενεργοποίηση του Σχεδίου, από την από 16-05-2024 ένορκη κατάθεση του Διοικητή του Τ.Τ. Λάρισας Βασιλείου Βλαχογιάννη, στην οποία ο ανωτέρω κάνει λόγο για το ως άνω Σχέδιο. Ο ως άνω μάρτυρας όμως γνωρίζει ή θα έπρεπε να γνωρίζει, ως εκ της ιδιότητάς του και των καθηκόντων που ασκούσε, ότι το εν λόγω Σχέδιο δεν ενεργοποιήθηκε, αφού η διαδικασία ενεργοποίησης αυτού δεν τηρήθηκε.(…)

Εκτιμώ δε ότι από την κατάθεση του ως άνω μάρτυρα προκύπτει σπουδή του να αποτρέψει την έρευνα τυχόν ευθυνών του σε σχέση με το υπό κατηγορίαν περιστατικό» (υπενθυμίζεται πως η κατάθεση του Κ. Βλαχογιάννη –μεταξύ άλλων- είχε αναδείξει την άτυπη σύσκεψη που έγινε στις 3 Μαρτίου κατά την οποία φέρεται να αποφασίστηκε μεταξύ πολιτικών και υπηρεσιακών παραγόντων η διαμόρφωση του χώρου της σύγκρουσης).

– Σε παρόμοιο πλαίσιο και ο Αγάπιος Χαρακόπουλος υποστηρίζει στην απολογία του πως δεν υπήρξε ενεργοποίηση του Ειδικού Σχεδίου Διαχείρισης Απωλειών, ενώ διαψεύδει και την ενεργοποίηση τυχόν άλλων σχεδίων αντιμετώπισης, ενώ ομοίως με τον Ε. Φαλάρα βάλει κατά της κατάθεσης του τότε Διοικητή του Τμήματος Τροχαίας Λάρισας, κ. Βλαχογιάννη.

«Δεν ενεργοποιήθηκε κάποιο άλλο από τα κωδικοποιημένα σχέδια της υπηρεσίας μου. Ειδικότερα, θέλω να σημειώσω ότι τα αναφερόμενα στην από 16- 05-2024 κατάθεση του κ.. Βλαχογιάννη, τότε Διοικητή του Τμήματος Τροχαίας Λάρισας είναι αναληθή διότι δεν νοείται αυτοδίκαιη ενεργοποίηση του σχεδίου «Πολυδεύκης» αλλά, το σχέδιο αυτό ενεργοποιείται αρμοδίως κατόπιν ειδικής διαταγής. (…) Πέραν αυτού, είναι αναληθής η κατάθεση του ως άνω μάρτυρα και ότι υπήρξε ενεργοποίηση του σχεδίου Διαχείρισης Ανθρωπίνων Απωλειών, όπως ειδικότερα αναφέρω στο υπόμνημά μου».

Επανεξέταση

Το ποιος τελικά έχει δώσει ψευδείς, στρεβλές και ανακριβείς πληροφορίες σχετικά με ένα τόσο σοβαρό ζήτημα μένει να συζητηθεί άμεσα και αρμοδίως, καθώς δεν νοείται πολιτικοί και υπηρεσιακοί παράγοντες που ερευνώνται από την Δικαιοσύνη να ψεύδονται, ενώ παραμένουν στις θέσεις τους μέχρι και σήμερα. Μία υποχρέωση που βαραίνει εκτός των άλλων και τον εφέτη ανακριτή που επιβάλλεται να επανεξετάσει σοβαρά τα παραπάνω δεδομένα.

Στο κενό η έρευνα για τα βίντεο του δυστυχήματος

Στο κενό φαίνεται πως βρίσκεται η έρευνα των δικαστικών και αστυνομικών αρχών αναφορικά με οπτικό υλικό για το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη.

Σύμφωνα με πληροφορίες της Καθημερινής, στο υλικό που εστάλη για ανάλυση σε εξειδικευμένη εταιρεία του εξωτερικού και την Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών, δεν είχε συμπεριληφθεί βίντεο από κάμερες ασφαλείας στον σταθμό φόρτωσης της εμπορικής αμαξοστοιχίας.

Το δυστύχημα των Τεμπών έγινε στις 28 Φεβρουαρίου 2023, όταν επιβατική αμαξοστοιχία Intercity συγκρούστηκε με εμπορική αμαξοστοιχία. Από τη σύγκρουση προκλήθηκε έκρηξη, τα αιτία της οποίας παραμένουν αδιευκρίνιστα μέχρι σήμερα, με συνέπεια των θάνατο 57 ανθρώπων, εκ των οποίων 5 έως 7 από τη φωτιά που προκλήθηκε.

Οι πραγματογνώμονες των οικογενειών (ΕΔΑΠΟ), καθώς και οι δικηγόροι, είχαν ζητήσει να γίνει έλεγχος στις κάμερες ασφαλείας κατά μήκος της διαδρομής που κινήθηκε η εμπορική αμαξοστοιχία για να ελεγχθεί εάν στα βαγόνια αυτής είχε φορτωθεί παράνομο ή μη δηλωμένο υλικό το οποίο θα μπορούσε να προκαλέσει την πυρκαγιά.

Με καθυστέρηση πολλών μηνών, το οπτικό υλικό δόθηκε στην ανάκριση υπό μορφή 15 σκληρών δίσκων, προκειμένου στη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών και σε ειδικό εργαστήριο στην Αγγλία να γίνει προσπάθεια ανάκτησης του οπτικού υλικού που αφορούσε στο επίμαχο διάστημα. Σημειώνεται πως οι δίσκοι είναι επαναγραφόμενοι και άρα απαιτούνταν ειδική μέριμνα για ανακτηθεί το κρίσιμο αποδεικτικό υλικό μήνες μετά.

Aπό τους συνολικά 15 αυτούς δίσκους που είχαν σταλεί για ανάκτηση δεδομένων, οι 6 ήταν από τον σταθμό της Θεσσαλονίκης και οι 9 από τους άλλους σταθμούς από όπου διήλθε η εμπορική αμαξοστοιχία. Κατά πληροφορίες, συνολικά απ’ όλους τους δίσκους ανακτήθηκαν 12 καρέ από την ημέρα του δυστυχήματος.

Μάλιστα, κατά την επισκόπηση των ευρημάτων ενώπιον του ανακριτή Λάρισας Μπακαϊμη, διαπιστώθηκε από τους δικηγόρους και τους πραγματογνώμονες της ΕΔΑΠΟ, ότι ο ΟΣΕ δεν είχε αποστείλει στον ανακριτή τους δίσκους των καμερών από τον σταθμό της εμπορικής αμαξοστοιχίας, αλλά μόνο της επιβατικής. Σημειώνεται πως στο αρχικό αίτημά του ο ανακριτής ζητούσε ρητά τους δίσκους με τα βίντεο και της εμπορικής αμαξοστοιχίας, όπως αναφέρει η Καθημερινή.

Μετά την αποκάλυψη αυτού του σκέλους της υπόθεσης, ο ανακριτής ζήτησε εσπευσμένα τη Δευτέρα την κατάσχεση και των σωστών δίσκων με την ανάκτηση του περιεχομένου τους, πάντως, να θεωρείται αδύνατη πλέον.